Günümüzde en sık karşılaştığımız olgu haline gelen İnmenin (hemipleji) ne olduğundan, sebeplerinden, belirtilerinden, risk faktörlerinden ve sonrasında nasıl bir tedavi süreci olduğundan kalemim yettiğince bahsedeceğim.

İnme nedir?

İnme vücudun bir yarısında hareket ettirme becerisinin kaybı (motor kontrol kaybı), hissiyatın olmaması (duyu bozuklukları), konuşma bozukluğu, denge kaybı veya koma hali şeklinde gelişen bir damarsal (vasküler) sendromdur.

Sebeplerine değinmek gerekirse tümörler, arterlerin inflamasyonu, kolajen vasküler hastalıklar, bakteriyel endokardit gibi nedenlerle beyin kan damarlarının tıkanması veya kanamasıdır.

Görülme olasılığını arttıran bazı risk faktörlerini bilmemiz ve önlem almamız morbidite(sakatlık) oranı yüksek olan bu hastalığın oluşmasını engellememiz açısından önemlidir. Risk oluşturan durumlara ; hipertansiyon, diabetese mellitus (şeker hastalığı), glikoz intoleransı, kalp hastalıkları, alkol, sigara alışkanlığı, obezite, kötü beslenme alışkanlığı, fiziksel inaktivite... gibi durumlar örnek verilebilir.

İnmenin belirtilerinin bilinmesi ve hızlı davranılması için Amerikan İnme Derneği tarafından belirlenmiş olan FAST skalasını bilmek erken fark etmeyi sağladığı için bize ve sevdiklerimize fayda sağlayacaktır

FACE – YÜZ:Kişinin gülümsemesi istendiğinde yüzün bir tarafında ya da ağız köşesinde kayma var mı?

ARM – KOL: Kişinin her iki kolunu birden havaya kaldırması istendiğinde bir kolda güçsüzlük olup aşağı doğru düşüyor mu?

SPEECH – KONUŞMA: Kişinin tek bir cümleyi tekrarlaması istenir. Konuşma akıcı mı, telaffuzda bozulma var mı, kelimelerin içeriği nasıl kontrol edilir.

TIME – ZAMAN:Zaman beyindir .Eğer bir kişide bu belirtilerden biri varsa hemen 112 aranmalıdır. Tedavi ne kadar erken başlarsa düzelme şansı o kadar yüksektir.

Gerekli tıbbi müdahalenin yapıldığı ve yaşam fonksiyonlarının stabil hale geldiği hastalar doktorlar tarafından uygun görüldüğünde fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecinin başlaması için yönlendirilmektedir.

İnme sonrası hastalar motor ve duyusal kontrol mekanizmaları hasara uğradığı için istemli hareket ve hissiyatta problem yaşarlar. Bunu bir örnekle somutlaştırmak gerekirse bir lamba pil ve kablo düzeneğini düşünün, lambaya bağlı olan koblolar enerjiyi pilden alır ve ışık yayar. Kaslarımız da sinir ağları sayesinde enerjiyi (impuls) beynimizden alır ve istemli hareketi açığa çıkarır.

Beyinde meydana gelen hasar sonrası biz beyin tekrar iyileşene kadar geçen sürede kasları ve sinir ağlarını canlı tutmayı hedefleriz. Yani kas ve iskelet sisteminde eklem hareket açıklığını ve kas gücünü korumayı hedefleriz. Ayrıca beynin iyileşme sürecini hızlandırma teknikleri ile birçok konsepten faydalanıp hastaların günlük yaşam aktivitelerinde daha bağımsız hale gelmesine yardım ederiz.  Merkezi sinir sisteminde yeni bağlantı noktaları (sinaps) oluşturmayı sağlayan nöroplastisite yöntemleri sayesinde kaybedilen hareketler tekrar kazandırmaya çalışırız.

Rehabilitasyon süreci hem hastalarımız hem hasta yakınları açısından zorlu bir süreç.  Bu süreçte yılmadan , yorulmadan , azimle fizyoterapistinizin öğrettiği  egzersizleri yapmaya özen göstermeliyiz. 

Daha düne kadar tüm işlevleri yerine getiren bireyler inme sonrası  istemli en basit hareketi dahi yapamıyor olması büyük psikolojik problemlere yol açmaktadır. Bu zorlu süreçte çevresi tarafından ona destek olunmalı gerekirse uzman desteğine başvurulmalıdır.

Rehabilite edeceğimiz hastamızın iyileşme süresince yaşayacağı durumları bilgilendirmek ve bunlara hazırlamak gerekmektedir . Hastalarıma  inmenin seyrini şöyle ifade ediyorum;

Öncelikle kaslarımız ve sinir ağlarımız çalışıyor , şuan hareket ettiremiyor olmamız onların hasarından kaynaklı değil kontrol merkezi olan beyindeki problemden kaynaklı ve uzman doktorlarımız gerekli tüm işlemleri yapıp oranın iyileşmesini beklemekte.  Biz beyindeki problemler iyileşene kadar eklem ve kaslarımızı hareketli ve esnek tutmalıyız ki  beyin fonksiyonları çalıştığında istemli hareketi yapmakta sorun yaşamayalım. 

İnme sonrası ilk iki yıl, ilk iki yılın içindeki ilk altı ay ve altı ayın içindeki ilk bir ay fizik tedavi açısından iyileşmenin en hızlı ve en fazla olduğu dönem olması sebebiyle büyük önem taşımaktadır. 

Rehabilitasyon süresince aklınıza takılan sorularınızı doktorunuz ve fizyoterapistinize  danışarak yardım alabilirsiniz. Sağlıklı günler dilerim…